Duurzame Welvaart Organiseren: waarom en hoe?
– Paul Bessems, september 2020 –
In een serie artikelen zal ik de komende tijd twee Weconomics boeken op een andere manier presenteren. Deze boeken zijn: ‘Duurzame Welvaart Organiseren’ en ‘De Digitale Lopende Band’. Ze vormen samen een tweeluik en leveren een bijdrage aan de Weconomics missie en ambitie: ‘Work Less, Achieve More: binnen één generatie kantoorwerk halveren.’ Het eerste boek gaat meer over de context en ‘waarom-vraag’, het tweede over de ‘wat- en hoe-vraag’. Met deze tweeluik doe ik vooral een appel op politici, bestuurders, beleidsmakers, strategen en iedereen die verantwoordelijkheid neemt voor de toekomst van onze kinderen.
Weconomics boeken worden primair gebruikt door partners en binnen transitieprogramma’s. Zo nemen ze een belangrijke plaats in, in het Weconomics Certified Program. Voor geïnteresseerden die niet aan deze programma’s deelnemen zijn de boeken als geheel (ieder ruim vijfhonderd pagina’s), wellicht minder goed bruikbaar. Daarom verschijnt er ook een serie artikelen of longreads met ‘behapbare’ teksten en de mogelijkheid tot dialoog. Gemiddeld zal er, verdeeld over meerdere thema’s, elke week een artikel verschijnen waarbij wel de structuur van de boeken wordt aangehouden.
De financiële crisis in 2008 en het coronavirus in 2020 raken de manier waarop wij gewend zijn te leven behoorlijk hard. Maar je kunt het ook zo zien dat deze crises aan de oppervlakte brengen wat onder water al langer niet goed zat. In twee nieuwe Weconomics boeken kijk ik vanuit een geheel nieuw perspectief naar onze samenleving en de manier waarop we werk en welvaart organiseren. Moderne organisatiekunde in combinatie met datatechnologie spelen daarin een belangrijke rol.
Na de Weconomics trilogie (2013) is er nu de Weconomics diptiek van ruim duizend pagina’s. Het eerste boek gaat over het organiseren van een meer brede en duurzame welvaart. Een thema actueler dan ooit. Een onduurzame samenleving in het ‘hier en nu’ is ook een oneerlijke samenleving voor het ‘daar en later’. Een belangrijke transitie die we in de ‘roaring twenties’ van deze eeuw zullen doormaken, is die van een systeem gericht op het creëren van steeds meer welvaart, naar een systeem gericht op het verduurzamen van wat we hebben. Om dat te realiseren zullen we meer tijd vrij moeten maken voor sectoren en thema’s waar nu tekorten zijn zoals zorg, onderwijs, veiligheid, democratisering en de circulaire economie. De daarvoor benodigde tijd is te winnen in kantoren.
Door digitale verspilling tegen te gaan hoeven we minder kantoorwerk te doen. Het surplus, de tijd die we uitsparen, kunnen we besteden aan het verbreden en verduurzamen van onze welvaart, bijvoorbeeld door meer ruimte te creëren voor vrijwilligerswerk. De welvaart die we nu consumeren is verre van duurzaam getuige de fundamentele uitdagingen die op ons pad liggen: klimaatverandering, ongelijkheid en de immense schuldenberg. De opkomende maatschappelijke onrust, het nastreven van voortdurende economische groei en de toenemende kans op een nieuwe pandemie zijn misschien wel fatale erfenissen van ideologie en beleid van de afgelopen decennia.
Het tweede boek van de Weconomics diptiek gaat over de digitale lopende band. Een digitale lopende band is een geautomatiseerde aaneenschakeling van decentrale databases en dataverwerkers binnen een digitaal ecosysteem. Ruim een derde van kantoorwerk komt neer op communicatie, controle en het leveren van informatie. Iedereen ontvangt continu berichten waar we op moeten reageren. Steeds meer juristen controleren steeds meer regels, boekhouders controleren cijfers en managers controleren weer juristen en boekhouders.
Automatisering heeft ons werk makkelijk gemaakt, maar de huidige manier van organiseren zorgt er óók voor dat er steeds meer gecommuniceerd en gecontroleerd wordt. Automatisering heeft ons ver gebracht, maar er mede voor gezorgd dat we nu met een digitale bureaucratie zitten terwijl de productiviteitsgroei afneemt. Ook worden data tijdens de coronacrisis slecht gedeeld omdat er sprake is van datasilo’s en niet van een gedeeld informatienetwerk. Wanneer we moderne organisatiekunde combineren met nieuwe datatechnologieën zoals internet of things, blockchain en artificial intelligence, ontstaat de digitale lopende band.
Deze lopende band heeft veel overeenkomsten met het ontstaan en de principes van de fysieke lopende band. Wat de fysieke lopende band heeft gedaan in fabrieken, zal de digitale lopende band doen in kantoren. Door digitale verspilling in kantoren tegen te gaan worden we weer productiever en kunnen data beter gedeeld worden, bijvoorbeeld voor een gerichte pandemiestrategie. Hiermee kunnen we de gevolgen van vergrijzing en tekorten in zorg, onderwijs, en veiligheid structureel oplossen en een volgende pandemie beter beheersen. Niet met meer geld, maar met meer tijd en slimme oplossingen. Verantwoordelijke bestuurders, politici, beleidsmakers, managers en professionals moeten zich hiervan bewust zijn.
Voor alle Weconomics boeken, zie ook https://weconomics.org/books/
